Jak zapewnić efektywną komunikację we wspólnym środowisku danych (CDE)

Komunikacja odbywa się na wielu płaszczyznach i w różnych miejscach – zaczynając od rozmowy przy kawie z kolegą, po pisma urzędowe, a kończąc na decyzjach administracyjnych. Realizacja skrajnych form komunikacji, zwłaszcza tych najbardziej formalnych, jeszcze do niedawna nie wymagała stosowania technologii informatycznych. Obecnie wiele spraw urzędowych można załatwić drogą elektroniczną. Co ciekawe, zagrożenia związane z pandemią zmusiły nas do fizycznej izolacji, a komunikacja nieformalna również przeniosła się do świata wirtualnego.

Rolą Wspólnego Środowiska Danych (CDE); (zgodnie z ISO 19650) jest zapewnienie dostępu do informacji tj. baz danych, modeli 3D, dokumentacji rysunkowej itp. w celu zapewnienia komunikacji. Oto trzy różne poziomy CDE.

Poziom pierwszy – komunikacja w zespole zadaniowym

Pierwszym poziomem komunikacji realizowanym w ramach CDE jest bieżąca komunikacja w zespole projektowym – najczęściej w jednej branży, np. w biurze architektonicznym, konstrukcyjnym lub instalacyjnym. W nomenklaturze norm ISO 19650 jest to tzw. zespół zadaniowy. W takim przypadku główne procesy będą zazwyczaj realizowane na jednej platformie programowej (choć nie jest to regułą). Komunikacja, aby była skuteczna, wymaga odpowiedniej dynamiki i osadzenia komunikatów w kontekście projektu. Idealnym środowiskiem jest model 3D, który pozwala na najdokładniejsze odczytanie intencji nadawcy. Nowoczesne narzędzia projektowe zazwyczaj posiadają funkcjonalność wspierającą ten poziom komunikacji.

Drugi poziom – koordynacja poprzez współpracę

Na drugim poziomie występuje komunikacja pomiędzy wieloma aktorami, których łączy wspólny cel, jakim jest uzyskanie wysokiej jakości rezultatu np. projektu wielobranżowego lub gotowego budynku. Taka szersza grupa uczestników projektu (tj. biura projektowe, wykonawcy różnego rodzaju robót budowlanych itp.), działa zazwyczaj pod kierownictwem tzw. głównego lub generalnego projektanta albo wykonawcy. Wszyscy członkowie tych zespołów realizują procesy modelowania na zbiorach informacji i w związku z tym mają swoje własne, natywne środowisko programowe.

Oczywiście poszczególne elementy układanki muszą być ze sobą skoordynowane pod względem merytorycznym i geometrycznym. O ile w przypadku konstrukcji wszystkie niezgodności muszą być usunięte, aby budynek mógł powstać (często są one rozwiązywane na bieżąco w trakcie realizacji prac), o tyle niezgodność poszczególnych zbiorów danych, w tym modeli, jest zjawiskiem niepożądanym i warto ją wyeliminować. Aby osiągnąć ten cel, należy regularnie konfrontować ze sobą prace poszczególnych zespołów zadaniowych, a ewentualne rozbieżności rozwiązywać.

Ten poziom obejmuje narzędzia komunikacyjne, takie jak BCF (BIM Collaboration Format), które służą do wymiany informacji o projekcie oraz integracje umożliwiające uczestnikom zarządzanie projektem.

Poziom trzeci – komunikacja w zespole projektowym

Trzecim poziomem komunikacji jest zespół projektowy, czyli zbiór wszystkich uczestników projektu biorących udział w wymianie informacji. Z jednej strony komunikacja odbywa się przede wszystkim pomiędzy podmiotem zlecającym (stroną powołującą) a poszczególnymi podmiotami powołanymi wiodącymi. Z drugiej strony, kolejną platformą będzie komunikacja pomiędzy podmiotami współpracującymi w ramach podmiotu zamawiającego.

W odróżnieniu od pierwszego i drugiego poziomu tutaj wielu uczestników nie będzie miało własnego, natywnego środowiska programistycznego realizującego procesy BIM (Building Information Modeling). Będą to tzw. osoby techniczne: inżynierowie, projektanci, konsultanci oraz kadra zarządzająca i osoby z ramienia inwestora określające wymagania dla powstającego budynku. Może to być np. personel planowanego szpitala reprezentowany przez lekarzy i pielęgniarki. To właśnie na tym poziomie często pojawia się platforma internetowa, czasem nazywana po prostu CDE. Tak szeroka grupa uczestników z pewnością potrzebuje platformy współpracy, gdzie będzie można dokonać oceny merytorycznej projektu na podstawie różnych źródeł informacji: modeli 3D, rysunków, dokumentacji technicznej, specyfikacji i innych dokumentów.

W tym przypadku potrzebne jest narzędzie, które umożliwi swobodną wymianę informacji pomiędzy zamawiającym a zespołami wykonawczymi oraz zaangażowanie w ten proces szerokiego grona osób. Na pierwszy plan wysuwa się intuicyjność, prostota i niezawodność narzędzia. Ma to decydujące znaczenie podczas wdrożenia w przypadkach, gdy grono osób zaangażowanych w procesy BIM wykracza poza hermetyczny świat specjalistów. Tzw. czynnik ludzki staje się kluczowy, a o sukcesie wdrożenia może zadecydować umiejętność przełamania niechęci do zmian i nowych technologii uczestników projektu.

Przykładem mogą być projekty pilotażowe realizowane w ramach współpracy polegające na wdrożeniu standardów BIM w firmie z branży energetycznej. Głównym celem pilotażu było sprawdzenie zdolności zespołu do adaptacji do procesów związanych z pracą z modelami trójwymiarowymi. Branża energetyczna jest wciąż na wczesnym etapie przystosowania technologii BIM, a znajomość środowiska BIM nie jest w niej powszechna. Niemniej jednak, dzięki zastosowaniu odpowiednio dobranej platformy udało się zaangażować do pracy na modelach wszystkich kluczowych uczestników projektu oraz zrealizować szereg procesów obejmujących m.in. ocenę merytoryczną projektu i kontrolę jakości modeli, a także prowadzenie towarzyszącej im komunikacji w środowisku modelu BIM.

Bimsync – współpracujmy

Bimsync jest wykorzystywany we wszystkich fazach procesu budowlanego i inwestycyjnego i jest przeznaczony dla szerokiego grona użytkowników (tj. właścicieli, generalnych wykonawców, projektantów, kierowników projektów). Mogą w nim uczestniczyć nawet ci, którzy nie posiadają własnych natywnych aplikacji BIM. Bimsync służy przede wszystkim do merytorycznej oceny projektu i wymiany uwag pomiędzy przedstawicielami strony zamawiającej, czyli klientami a wykonawcami – projektantami, generalnymi wykonawcami, konsultantami, dostawcami materiałów i innymi.

Platforma wykorzystywana jest również na etapie operacyjnym do gromadzenia danych we wcześniejszych fazach projektu tj. dokumentacji rysunkowej, dokumentów, specyfikacji, modeli BIM itp. Bimsync integruje wiele rodzimych środowisk, takich jak Archicad, Revit, Navisworks czy Solibri, co zapewnia szybszy przepływ pracy pomiędzy specjalistami korzystającymi z własnych środowisk programowych.

Narzędzie ma szereg funkcji dostosowanych do opisanych powyżej zastosowań. Jest łatwe w obsłudze i intuicyjne, nie wymaga długotrwałego szkolenia oraz instalacji dodatkowego oprogramowania – wystarczy przeglądarka internetowa. Pozwala na przeglądanie wszystkich popularnych formatów dokumentów, jak również wyświetlanie dowolnej liczby modeli w formatach IFC 2 × 3 i 4 bezpośrednio w oknie przeglądarki. Na uwagę zasługuje szybkość jego działania, nawet w przypadku bardzo dużych modeli. Moduł komentarzy w standardzie BCF 2.1 pozwala na tworzenie, import i eksport komentarzy podzielonych na dowolną liczbę tabel oraz łączenie komentarzy z innymi elementami na platformie, takimi jak dokumenty i dołączone do nich poprawki.

Co więcej, platforma jest zawsze licencjonowana dla nieograniczonej liczby użytkowników projektu, bez limitu plików, przestrzeni na dane i wielkości transferu. Dzięki temu możliwe jest przewidzenie kosztów i uwzględnienie ich w cenie projektu.

Podsumowanie – funkcja komunikatu decyduje o jego formie

Zarówno Archicad, jak i Bimsync wymieniają komunikaty na podstawie otwartych standardów BCF. Można więc zapytać: czy te narzędzia się nie dublują?

Różne narzędzia wykorzystujące tę samą technologię są potrzebne i zajmują ważne miejsce w CDE (m.in. protokół poczty elektronicznej). Używamy go komunikując się z ludźmi na różne sposoby. Choć technologia wiadomości jest wciąż ta sama, to masowy mailing wykorzystywany do celów marketingowych tworzony w specjalistycznym narzędziu jest zupełnie inny niż pojedyncza wiadomość pisana w aplikacji na smartfona.

Podobnie jak w architekturze modernistycznej „forma podąża za funkcją”, to funkcja determinuje formę i znaczenie przekazu, a nie zastosowana technologia. Ponieważ jednak rzeczywistość projektów jest bardzo złożona, organizujemy komunikację, rozdzielając obszary, w których się komunikujemy na poszczególne grupy podmiotów, z którymi jesteśmy w różnych relacjach. Podane powyżej przykłady Archicad Teamwork i Bimsync najlepiej to ilustrują.