Automatyzacja w Archicadzie: narzędzia i możliwości

Pojęcie automatyzacji pracy znamy wszyscy i chętnie z niego korzystamy w dyskusjach prowadzonych w zaciszu pracowni projektowych. Najczęściej pada ono w kontekście pracy przy powtarzalnych zadaniach takich jak tworzenie dokumentacji projektowej, szybkie etykietowanie lub tworzenie wizualizacji projektu. Niezależnie od tego czy pracujesz przy projektowaniu wnętrz, czy przy projektach kubaturowych – automatyzacja może dać Ci znacznie więcej, niż tylko wyręczyć Cię w wykonywaniu nielubianych czynności. W tym artykule przeanalizuję możliwości programu Archicad w tym zakresie.

Automatyzacja w architekturze, a projektowanie BIM

Produkcja samochodów odbywa się na precyzyjnie zaplanowanych liniach produkcyjnych. Ludzie zaangażowani są głównie w procesy kreatywne i wymagające nieszablonowego myślenia. Resztę wykonują maszyny. W budownictwie sytuacja jest inna – człowiek nadal wykonuje większość zadań. Z pomocą przychodzi technologia BIM i możliwości w zakresie optymalizacji procesu projektowego. O poprawę sytuacji dbają organizacje takie jak buildingSMART – tworzące otwarte standardy wymiany danych w technologii BIM. Aby wykorzystać zalety automatyzacji procesów projektowych konieczne jest używanie cyfrowych modeli BIM.

Prawidłowo stworzony model musi korzystać z informacji możliwych do odczytania przez komputer (tzw. machine readable information). Jeśli opisujesz w dokumentacji projektowej odporność pożarową zwykłym tekstem, to komputer nie jest w stanie powiązać tej informacji z elementem modelu – wymaga to interpretacji człowieka. Nie wystarczy Ci zatem używanie zaawansowanych narzędzi modelowania – musisz opisać je poprzez właściwości elementów projektu. Informacja musi być też zapisana w odpowiednim formacie. Nośnikiem informacji nie może to zatem być plik PDF lub DOC. Podstawę stanowi wykorzystanie formatu IFC – nośnika informacji o geometrii oraz właściwościach.

Obszary automatyzacji pracy

Patrząc na automatyzację bardziej szczegółowo, możemy wymienić jej obszary dotyczące:

• analiz projektowych
• specyfikowania oraz walidacji/sprawdzania modeli BIM
• modelowania elementów budynku
• modelowania instalacji
• zestawiania elementów i opisywanie projektu
• tworzenia dokumentacji projektowej
• publikowania i zarządzania rewizjami

Elementem, który spaja wszystkie te obszary w Archicadzie jest tak zwany wzorzec projektu. Jest to zestaw ustawień startowych, które pozwolą Ci na sprawne wykonywanie projektów. Standaryzuje on powtarzalne elementy projektu takie jak przykładowo: konfiguracje używanych narzędzi, opisów i wymiarów, ale też tworzy strukturę projektu: jego ujęcia, widoki, metryki, dokumentację. Przykładem takiego wzorca jest Wzorzec Multibim, do którego używania niezmiennie zachęcam.

Archicad w kontekście narzędzi działających automatycznie

Wykorzystanie programu Archicad do modelowania elementów budynku zapewnia liczne narzędzia automatyzujące pracę. Aby ograniczyć konieczną do wykonania liczbę kliknięć myszą, możesz korzystać z Ulubionych. Pozwolą Ci one zapisać utworzone konfiguracje narzędzi. Dzięki temu zmiana parametrów będzie dużo szybsza. Liczne Ulubione znajdziesz we wspomnianym Wzorcu Projektu Multibim. Jeśli tworzysz w Archicadzie budynki, kondygnacje albo inne układy powtarzalne, to koniecznie wykorzystaj Moduły Hotlink. Przy projektowaniu wnętrz wykorzystuje się z kolei narzędzia oparte o biblioteki BIM. Warto wtedy korzystać z gotowych modeli BIM produktów – możesz o nich przeczytać w jednym z naszych artykułów. Modelowanie w Archicadzie zapewnia też drobne, ale ważne narzędzie działające automatycznie jak Magiczna różdżka, która samoczynnie obrysowuje zamknięte obrysy dowolnym narzędziem Archciada.

Z kolei w temacie modelowania instalacji, bardzo istotna jest możliwość sprawdzania kolizji między elementami modelu. W dużych projektach albo w projektowaniu wnętrz manualne ich zlokalizowanie jest często bardzo trudne. Proces ten możesz zautomatyzować w samym Archicadzie. Na podstawie wygenerowanego raportu możesz utworzyć później uwagi i wymienić je z Twoim zespołem projektowym.

Tworząc w Archicadzie zestawienia powierzchni, stolarki okiennej lub materiałów budowlanych korzystasz z jednej z największych przewag BIM nad tradycyjnym sposobem projektowania. Zestawienia możesz tworzyć w sposób automatyczny i co najważniejsze, zawsze prezentują one aktualny stan projektu. Z kolei tworząc dokumentację rysunkową i opisując projekt warto korzystać z automatycznego wymiarowania oraz nadawania etykiet zaznaczonym elementom. Szczególnie to ostatnie pozwala mocno przyspieszyć pracę. Jeśli chcesz wybrać do etykietowania wstawione elementy projektu, możesz skorzystać z narzędzia Znajdź i zaznacz. Raz stworzone zaznaczenie obiektów możesz też zapisać w Palecie zaznaczeń. Podobnie jak przy modelowaniu, do tworzenia opisów polecam Ci wykorzystać Ulubione. Zapiszesz w nich stosowane style tekstów, wymiarów i etykiet.

Automatyczna dokumentacja oznacza, że tworzenie arkuszy i aktualizacja rysunków oraz generowanie ujęć takich jak elewacja lub przekrój w Archicadzie przebiegają samoczynnie. Rysunki możesz seryjnie wstawiać na arkusze przy pomocy opcji Automatycznie rozmieszczaj rysunki. Oczywiście ich numerowanie może tworzyć się samo – według Twojego standardu. Informacje zamieszczone we wszystkich metrykach projektu korzystają z kolei z tak zwanych Autotekstów, które informacje pobierają z jednego źródła jakim jest Info Projektu lub Info Arkusza. Zachowujesz zatem spójność danych w projekcie.

Modele i dokumentację należy opublikować do odpowiedniego formatu (PDF, IFC, DWG etc.), do czego idealnie nadaje się narzędzie Zestawów publikacji. Praktyka podpowiada, że pierwsza wersja dokumentacji projektowej nie jest zwykle tą ostatnią. Konieczne jest tworzenie korekt i rewizji oraz zarządzanie kolejnymi wydaniami. Archicad może tworzyć historię rewizji, a także dbać o zapewnienie odpowiednich numerów rewizji. Arkusze, które uległy zmianie są automatycznie oznaczane dzięki czemu zawsze wiesz, które z nich należy ponownie opublikować.

Dla najbardziej ambitnych użytkowników Archicada zainteresowanych automatyzacją procesów pracy istnieje możliwość wykorzystania własnych skryptów automatyzacji opartych o język Python. Ta funkcja wymaga już jednak umiejętności związanych z programowaniem.

Automatyzacja pracy przy pomocy integracji

Automatyzacja procesu projektowania może być też realizowana poprzez integrację Archicada z dodatkami lub zewnętrznym oprogramowaniem. Przykładem procesu, który można zautomatyzować poprzez dodatek jest analiza nasłonecznienia. Tradycyjne metody jej tworzenia są obarczone dużym ryzykiem błędu. Problem ten rozwiązuje Multibim SUN, który przyspiesza ten proces i ogranicza ryzyko pomyłki, ponieważ bazuje na danych pochodzących z modelu BIM. Wykonaną analizę możesz następnie przedstawić w formie znaczników na rzutach budynku wraz z wykazem minut nasłonecznienia.

Przykładem integracji z zewnętrznym oprogramowaniem jest tak zwany Design Checker, czyli narzędzie działające w oparciu o rozwiązania Solibri. Sprawdza ono model BIM w oparciu o wybrane reguły – przykładowo pod kątem kompletności danych lub poprawności przyjętych rozwiązań projektowych. Na podstawie wyników sprawdzenia możliwe jest stworzenie uwag i przypisanie ich do elementów modelu i osób odpowiedzialnych. To bardzo ważny aspekt automatyzacji, który stanowi esencję pracy w technologii BIM.

Zalety automatyzacji w Archicad

Zalety automatyzacji można poniekąd odnieść do typów zależności w jakich pozostajemy jako projektanci:

• Jeśli chodzi o relacje z inwestorem, to najbardziej widoczną zaletą automatyzacji jest po prostu szybsze przygotowywanie projektu. Dzięki niej spędzisz mniej czasu na trywialnych, powtarzalnych czynnościach, takich jak przygotowanie dokumentacji, opisywanie, wymiarowanie etc. Możesz zatem uzyskać lepszą stawkę za godzinę Twojej pracy przy projekcie. Możesz też więcej energii poświęcić na dopracowanie koncepcji, co przekłada się na lepszą architekturę i zadowolonego klienta.
• Automatyzacja zmienia również sposób działania pracowni. Pozwala ustrukturyzować pracę i stworzyć standardy takie jak wzorzec projektu. Efekty są bardziej powtarzalne, a jakość projektu lepsza i co ważne bardziej przewidywalna (mniejsza ilość poprawek). Jest to szczególnie istotne, jeśli dużo energii poświęcasz na sprawdzanie projektów po współpracownikach.
• Ostatecznie kluczowe jest też to jak traktujesz samego lub samą siebie. Automatyzacja to większa pewność co do przyjętych rozwiązań i wyższy poziom skoordynowania projektu. To oznacza z kolei spokojniejszy sen i mniej stresu związanego z pracą.

Wiesz już jakie możliwości w zakresie automatyzacji oferuje program Archicad. Jeśli zastanawiasz się jak zacząć ją wdrażać do swojej pracy, to polecam Ci rozpocząć od skorzystania ze wspomnianego Wzorca Multibim. Dla wszystkich Multibimowiczów jest on dostępny do pobrania w Panelu Klienta. Pomoże Ci on w tworzeniu nowych projektów. Znajdziesz w nim też wiele inspiracji jak przyspieszyć Twoją pracę.

Piotr Bieroński
p.bieronski@multibim.pl