Jak w pełni wykorzystać możliwości BIM w 2024 roku?

Aplikacje i programy wyręczają nas w wielu codziennych czynnościach — często tych, których nie lubimy, albo sprawiają nam problemy. BIM w Polsce kojarzy się przede wszystkim z oprogramowaniem, które dzięki pracy na modelach pomaga nam lepiej i szybciej projektować oraz tworzyć dokumentację budowlaną. W tym kontekście nie jest to już technologia będąca zaskoczeniem dla kogokolwiek w branży budowlanej — chętnie wykorzystujemy BIM w praktyce. Warto zwrócić uwagę, że oprogramowanie takie jak Archicad, Revit i Allplan, to w zasadzie wierzchołek góry lodowej. Istnieje wiele procesów, które wykraczają poza ich zastosowanie, a które mają kluczowe znaczenie dla sukcesu projektu i są wyzwaniem dla projektantów, wykonawców i inwestorów. Metodyka BIM pomaga przezwyciężyć związane z nimi trudności. W tym artykule analizujemy, jak możesz w pełni wykorzystać możliwości BIM, poza narzędziami do projektowania czy wizualizacji.

Wspieraj efektywność pracy zespołowej i unikaj nieporozumień

W dużym uproszczeniu BIM można sprowadzić do komunikacji, która jest wspólnym mianownikiem dla procesów związanych z budownictwem. Wiele bolączek i nieporozumień, z którymi borykamy się w zawodowej codzienności, wynika właśnie z problemów komunikacyjnych. Dotyczą one zespołu projektowego w trakcie całego procesu inwestycyjnego. Przykładowo, dla inwestora kluczowe jest opanowanie chaosu i stworzenie racjonalnych podstaw do podejmowania strategicznych decyzji. Z kolei w pracy projektowej ogromne zasoby zajmuje poprawne skoordynowanie projektu, aby uniknąć późniejszego „gaszenia pożarów” na budowie. Patrząc od strony wykonawcy, istotną część pracy stanowi interpretacja otrzymanej dokumentacji i jej uściślanie przez projektantów, w trakcie budowy.

Usprawnienie komunikacji wewnętrznej w zespole powinno wspierać dobrą organizację pracy i sprawiać, że każdy zna swój zakres działania. Typowym przykładem nieskutecznego podejścia do tematu, jest rozdzielenie pracy członków zespołu na osobne pliki, które z definicji odcinają nas od współpracowników. Taka organizacja po prostu spowalnia przepływ informacji i nie pozwala na zastosowanie efektywnych narzędzi do komentowania i sprawdzania projektu. Rozwiązaniem jest praca zespołowa na jednym modelu, w której zakres odpowiedzialności jest ściśle określony, a narzędzia wspierają komunikację zespołu zadaniowego poprzez możliwość wymiany uwag. Przykładem rozwiązania wspierającego taką metodę pracy jest Bimcloud — oprogramowanie będące serwerem współpracy dla zespołów projektowych działających w oparciu o Archicada, które umożliwia również pracę zdalną.

Oczywiście równie ważna jest komunikacja prowadzona z zewnętrznymi partnerami — innymi projektantami, inwestorem, wykonawcami. Wymiana informacji o projekcie przez wiadomości email, którą wciąż stosuje większość zespołów w Polsce, jest nieefektywna. Nie pozwala na śledzenie postępu w zadaniach, nie zapewnia narzędzi do porządkowania wątków oraz nie pozwala na proste powiązanie między tematem, a elementem, którego dotyczy. BIM oferuje bardziej efektywne rozwiązania w tym zakresie, będące HUBami do prowadzenia dyskusji o projektach. Dobrym przykładem jest Bimcollab Nexus, który dzięki specjalnym wtyczkom i pracy w oparciu o otwarty standard BCF, pozwala komunikować się z większością dostępnych na rynku dobrych programów BIM. Pracując w Archicadzie, możesz swobodnie wymieniać uwagi z Revitem, Allplanem, czy nawet… Autocadem. Każdy otwarty wątek posiada swój typ, status, priorytet i co najważniejsze — osobę odpowiedzialną za wykonanie. Umożliwia on również prowadzenie statystyk, wskazując jaki procent zadań został rozwiązany. Jest to zatem skuteczne narzędzie do prowadzenia wewnętrznej komunikacji, ale też do współpracy z innymi uczestnikami projektu.

Wykrywaj i komunikuj niespójności w projekcie

Wykorzystanie BIM może również pozytywnie wpływać na koordynację projektu i zapewnienie jak najwyższej jakości opracowań. Czy lokalizowanie kolizji między branżami na rysunkach 2D jest efektywne? Czy na podstawie dokumentacji 2D można szybko ułożyć instalacje w prawdziwym budynku? Czy prowadzona na podstawie tak skoordynowanego projektu budowa jest oszczędna? Oczywiście, że nie. Już samo zastosowanie modeli 3D ułatwia koordynację, a pełna integracja BIM w tym procesie poprawia znacząco jakość opracowań, przyspiesza budowę i pozwala zoptymalizować koszty wykonawstwa. Dobrym przykładem oprogramowania, które wspiera ten proces jest Solibri, które pozwala na automatyczne badanie kolizji między branżami, sprawdzanie informacji w Twoim projekcie oraz komunikowanie efektów przeprowadzonych analiz wszystkim zainteresowanym.

A co w przypadku, kiedy budynek już powstaje i nie masz pewności, czy został sporządzony zgodnie z projektem, albo pracujesz z materią istniejącego obiektu? Nieocenioną pomocą będzie tu możliwość odwzorowania stanu istniejącego przy pomocy skanów 3D. O ich zaletach pisaliśmy już w tym artykule. Tutaj warto jednak zwrócić uwagę na wątek komunikacyjny. Przy większych projektach, wykrywanie rozbieżności między stanem rzeczywistym, a projektowym, jest kluczowym komponentem zapewniania jakości. Nałożenie chmury punktów z realizacji na model BIM, uwidacznia wiele niedociągnięć wykonawczych. Ważną pomoc stanowi oprogramowanie, które ułatwi proces zarządzania danymi ze skanów oraz wspomoże Cię w tworzeniu modeli na ich podstawie. Takim rozwiązaniem jest BIMmTool, który dostosowuje system pracy w Archicadzie, do potrzeb osób odtwarzających rzeczywistość ze skanów.

Wykorzystuj w pełni informacje zawarte w modelu

Pełne wykorzystanie zalet BIM wymaga sprawnego poruszania się nie tylko w projektowanej geometrii, ale również w warstwie informacyjnej modelu. Każdy jego element musi być skategoryzowany oraz powinien posiadać właściwości, które opisują jego cechy, takie jak na przykład objętość materiału budowlanego, albo wartość współczynnika przenikania ciepła. To, jakie cechy będzie posiadał element zależy od tego, do jakich procesów zamawiający chce wykorzystać modele BIM. Oczekiwania określa się w dokumencie zwanym wymaganiami informacyjnymi zamawiającego (tzw. EIR), a nośnikiem danych są modele w otwartym formacie IFC — będące połączeniem geometrii oraz informacji o uporządkowanej strukturze.

Tak sporządzony model jest nieocenioną pomocą w wielu procesach: kosztorysowaniu, planowaniu, budowie, zamówieniach, użytkowaniu budynku. Z tego gąszczu informacji należy jednak nauczyć się sprawnie korzystać. Kluczowe jest szybkie wyszukiwanie informacji oraz ich przedstawianie w formie, która najlepiej odpowiada aktualnym potrzebom. Czasami warto przedstawić dane w formie zestawienia, a innym razem bardziej skuteczne okaże się przedstawienie graficzne, w którym elementy kolorowane są według wartości konkretnej cechy. Tego typu zadania można realizować w Bimcollab ZOOM, który pozwala w prosty sposób wydobywać niezbędne informacje z otrzymanych modeli. Co więcej, pozwala on sprawdzać, czy wszystkie wymagane przez zamawiającego cechy elementów zostały określone i czy posiadają wymagane wartości. Aby móc przeprowadzić tego typu weryfikację automatycznie, wymagania muszą, poza dokumentem EIR, zostać określone w języku odczytywanym przez komputer. Służą do tego pliki w otwartym formacie IDS, będące nośnikiem wymagań dla modeli informacyjnych.

Wspieraj się modelami BIM w produkcji

Budownictwo stosujące BIM nie ogranicza się jedynie do tradycyjnych sposobów wznoszenia obiektów budowlanych. Technologia ta wspiera również bardziej uprzemysłowione metody, takie jak prefabrykacja. Przykładem takiego rozwiązania jest oprogramowanie Archiframe, które ułatwia produkcję budynków w technologii szkieletu drewnianego. Typowym wyzwaniem dla osób projektujących i produkujących takie obiekty, jest brak powiązania między koncepcją, dokumentacją warsztatową oraz maszynami do produkcji elementów drewnianych.

Inwestycja w technologię BIM pozwala spiąć wszystkie te etapy w jeden, spójny i liniowy proces. Przygotowany w Archicadzie model koncepcyjny (może on być bardzo uproszczony), służy jako baza do generowania szczegółowego modelu konstrukcji szkieletowej w oparciu o bibliotekę rozwiązań typowych dla Twojej technologii. Dzięki temu wszystkie połączenia i detale tworzone są dokładnie tak, jak chcesz. Z takiego modelu automatycznie generowana jest dokumentacja warsztatowa, a sam program umożliwia współpracę z maszynami CNC, dzięki czemu przejście z projektu do produkcji elementów jest płynne. Takie rozwiązanie przyspiesza i optymalizuje cały proces, co może stanowić znaczącą przewagę konkurencyjną. Rozwiązanie to jest już stosowane w Polsce.

Wspólny język na budowie pomoże Ci zdążyć przed „nie tak miało być”

Proces prowadzenia budowy bywa nieustającą walką, w trakcie której zapominamy, że wszyscy mamy jeden cel – powstanie najlepszego możliwego do wykonania w danych warunkach budynku. Dobra realizacja może stanowić dumę i wizytówkę inwestora, projektanta oraz wykonawcy. Rola BIM w doprowadzeniu do osiągnięcia tego celu może być znacząca, a jego implementacja może pomóc Ci zdążyć przed „nie tak miało być” — niezależnie od tego, jaką funkcję w procesie inwestycyjnym sprawujesz.

Na szczycie drabiny oprogramowania BIM znajduje się tak zwane Common Data Environment (CDE), którego zadaniem jest zapewnienie wspólnego środowiska do rozmowy i wymiany informacji o projekcie. Rozwiązania takie jak Cantenda Hub pozwalają na gromadzenie w nich wszystkich modeli i dokumentów utworzonych w trakcie projektowania, budowy i użytkowania budynku oraz towarzyszącej im komunikacji. Pozwala to na stworzenie tak zwanego wirtualnego bliźniaka – cyfrowego odpowiednika rzeczywistego obiektu budowlanego. W ten sposób w praktyce realizowana jest idea pojedynczego źródła prawdy. Oznacza ona między innymi dostęp do zawsze aktualnych modeli i dokumentacji, dzięki automatycznemu porządkowaniu ich rewizji. Umożliwia też połączenie każdego elementu modelu z dokumentacją, ułatwiając wyszukiwanie informacji, a także ich udostępnianie osobom zaangażowanym w projekt. Konkretne korzyści przynosi również możliwość wymiany uwag o każdym elemencie, co wspiera komunikację między projektantami, budową i inwestorem. A to tylko nieliczne z zalet tego rozwiązania.

Umiejętność zrozumienia przekazywanej informacji jest niezwykle ważna tam, gdzie nie wszyscy uczestnicy dyskusji potrafią odczytywać i poprawnie interpretować dokumentację 2D. Poprawne zrozumienie przekazywanej informacji może zaważyć na zdobyciu zlecenia albo jakości wykonanego budynku. Architekci szkolą swój zmysł wzroku do tego celu latami. Takiego treningu nie przechodzą przeważnie wykonawcy i inwestorzy, dlatego bardzo pomocne mogą okazać się rozwiązania takie jak BIMx. Pozwala on na prezentowanie dokumentacji w kontekście modelu 3D i w ten sposób wspiera zespół w dyskusjach o zastosowanych rozwiązaniach projektowych. Jeśli kiedykolwiek spotkałeś lub spotkałaś się z niezrozumieniem tłumacząc jakieś rozwiązanie na detalu 2D, to jest to rozwiązanie dla Ciebie. Modele BIMx mogą być przechowywane w chmurze, dlatego wystarczy chwila, by inwestor lub kierownik budowy mógł przeglądać model i dokumentację na swoim telefonie lub komputerze. Aplikacja działa również na tabletach, dlatego jest nieocenioną pomocą przy wizytach na budowie, w trakcie których umożliwia przesyłanie uwag bezpośrednio do Archicada. Co ważne, BIMx jest dostępny za darmo na telefony i tablety w App Store, Google Play lub na komputery w Mac App Store i Microsoft Store.

Podsumowanie

Jak widzisz, jest wiele obszarów, w których implementacja BIM może usprawnić Twoją pracę. Korzyści płynące z wdrożenia mogą Ci posłużyć niezależnie od tego czy projektujesz, wykonujesz, czy inwestujesz w budynki. Już samo zastosowanie modeli 3D do projektowania daje ważne korzyści w całym procesie inwestycyjnym, jednak to zrobienie kolejnych kroków pomoże Ci w pełni poznać potencjał tej technologii. Wykorzystanie jej w praktyce poprawi efektywność projektowania, ale też jakość opracowań, a tym samym zwiększy pewność zaproponowanych przez Ciebie rozwiązań. Usprawni proces produkcji elementów. Zapewni racjonalną podstawę do podejmowania dobrych decyzji, dzięki wykorzystaniu danych. Przede wszystkim jednak pozwoli Ci uporządkować i usprawnić komunikację w trakcie powstawania projektu, budowy i użytkowania obiektu.

Piotr Bieroński
p.bieronski@multibim.pl